میکسر سیمان یک نوع مخزن است که برای حمل بتن مورد استفاده قرار می گیرد و از این رو به آن میکسر بتن هم می گویند. این مخزن در زمان انتقال بتن، آن را می چرخاند و با این کار موجب مخلوط شدن بتن می گردد.
چرخش دستگاه باعث می شود تا بتن در فاصله رسیدن به محل مصرف، ته نشین و سفت نشود. معمولا این مخزن را بر روی کامیون، تریلی ، واگن های ریلی و... قرار می دهند. امروزه میکسر سیمان را با نام های ملات ساز، خلاطه، مخلوط کن یا بتونیر نیز می شناسند.
بتن چیست؟
در تعریفی آمده که بتن، ماده ای چسبنده است که در نتیجه فعل و انفعال سیمان های هیدرولیکی و آب حاصل می شود.
تاریخچه بتن
در گذشته بسیاری از مردم برای احداث بناهای موردنیاز خود از مخلوط خاک و آب استفاده می کردند. آنها گل خشک شده و کاهگل را برای چینه کشی به کار می بردند. کاهگل از مخلوط رس و خاک به دست می آید که چسبندگی این مخلوط از طریق خاک رس تامین می گردد. این مواد به عنوان اجداد بتن امروزی شناخته می شوند. در سال 1756 فردی به نام اسمیتم از انگلیس، با استفاده از آهک آبی و مخلوط کردن آن با خاکسترهای آتش فشانی، ترکیبی به دست آورد که مانند سنگ ناحیه پرتلند بسیار سخت بود. در سال 1877 ویکا در فرانسه به صورت علمی به مطالعه در زمینه ی اصول شیمیایی سیمان پرداخت. وی قواعدی را برای تولید سیمان تعیین نمود. این تحقیقات نشان می دهند که از مخلوط سیمان، سنگدانه ( شن و ماسه ) و آب، مواد یکنواختی حاصل می شود که می توان آن را در قالب ریخت. این مواد پس از مدتی سخت شده و به شکل یک سنگ مصنوعی واقعی درمی آیند. به این مخلوط سفت شده، بتن می گویند.
کاربرد میکسر سیمان
این دستگاه با هدف مخلوط کردن مواد و ساخت بتن در مقادیر مختلف مورد استفاده قرار می گیرد. در کارگاه های صنعتی برای مخلوط کردن انواع مواد از مخلوط کن استفاده می شود. علاوه بر این در آزمایشگاه های صنعتی برای انجام انواع تست ها و در پروژه های کوچک و بزرگ ساختمانی ، ساخت راه آهن و ... نیز به کار می رود.
انواع میکسر سیمان
میکسر سیمان یا بتونیر را از نظر اندازه ظرفیت دیگ، نوع موتور و نحوه درگیری موتور با دیگ میکسر به چندین دسته طبقه بندی می کنند.
انواع میکسر سیمان از نظر ظرفیت دیگ دستگاه
میکسر سیمان با ظرفیت های 120، 250، 300، 400، 500، 750 و 1000 لیتری در بازار وجود دارد.
میکسر سیمان 120 لیتری، در آزمایشگاه های تست بتن و یا مواد مختلف استفاده می شود. در ساختار این میکسر یک الکتروموتور به کار رفته که قدرت موتور آن 1 اسب بخار می باشد و می تواند با برق تک فاز کار کند. نحوه تخلیه این دیگ به صورت دستی بوده و بر روی دستگاه، فرمانی نصب شده که عمل میکسر با کمک آن انجام می شود.
میکسر بتن 250 لیتری دارای قدرت مانور بالایی است و از آن برای عملیات ساخت بتن در ساختمان ها استفاده می شود. این نوع میکسر، جزو پرکاربردترین انواع بتونیر محسوب می شود. این دستگاه مجهز به باکت هیدرولیک، فرمان تخلیه دو جهته و الکتروموتور تک فاز با توان 3 اسب بخار می باشد.
میکسر سیمان 300 لیتری که پر فروش ترین نوع میکسر می باشد. این میکسرها بیشتر در پروژه های ساختمانی و بتن ریزی های مختلف کاربرد دارند. روش بارگیری و تخلیه مواد در این نوع میکسر به صورت دستی بوده و باید برای تخلیه مواد از فرمان گیربکسی دستگاه استفاده نمود. این فرمان، دیگ را به حالت افقی و عمودی درمی آورد.
میکسر سیمان 400 لیتری در پروژه های بزرگتر ساختمانی به کار می رود. همچنین در مواردی که به بتن ریزی در ابعاد بیشتر نیاز باشد، از آن استفاده می گردد. این مدل میکسر، وزن زیادی دارد و به همین دلیل از 4 چرخ برای جابه جایی آن استفاده می شود. روش تخلیه و بارگیری در آن دستی بوده و این کار از طریق فرمان و گیربکس تعبیه شده روی دستگاه صورت می گیرد.
میکسر سیمان 500 لیتری که با نام بتن ساز نیمه هیدرولیک هم شناخته می شود، در پروژه های با حجم متوسط و بالا مورد استفاده قرار می گیرد. بارگیری در این دستگاه توسط باکت هیدرولیکی صورت می گیرد که بر روی دستگاه وجود دارد. تخلیه مواد به صورت دستی بوده و توسط گیربکس موجود روی دستگاه انجام می گردد. قیمت این نوع گیربکس نسبت به انواع 300 و 400 لیتری بیشتر است. دلیل این امر هم سیستم هیدرولیک موجود در این دستگاه می باشد.
میکسر سیمان 750 لیتری که از آن با نام همزن های هیدرولیک هم یاد می شود، را در پروژه های با حجم بالا استفاده می کنند. کلیه عملیات تخلیه و بارگیری توسط خود دستگاه صورت می گیرد. در این نوع میکسر، دیگ در حالت افقی ثابت است و چرخش آن در دو جهت راست و چپ صورت می گیرد. این میکسر دو موتور دارد که یکی برای چرخاندن دیگ و دیگری برای راه اندازی سیستم هیدرولیک به کار می روند.
میکسر سیمان 1000 لیتری در پروژه های وسیع و حجم بسیار بالا مورد استفاده قرار می گیرد. مکانیسم کارکرد این میکسر مشابه با مدل 750 لیتری است. با این تفاوت که اندازه دیگ در این میکسر بزرگتر بوده و دارای موتورهای قوی تری می باشد. بارگیری مصالح در میکسر سیمان 1000 لیتری به کمک باکت هیدرولیکی صورت می گیرد.
انواع میکسر سیمان از نظر نوع موتور
در ساختار میکسر سیمان از موتورهای بنزینی، دیزلی و برقی استفاده می شود. به طور کلی مخزن بزرگ میکسر سیمان باید همواره در حال چرخش باشد تا مواد داخل آن با هم مخلوط شوند. علاوه بر این، چرخش مداوم آن باعث می شود تا مواد سفت نشوند. یکی از تقسیم بندی های انواع میکسر سیمان بر اساس موتورهای به کار رفته در ساختار آن ها می باشد.
میکسر سیمان با موتور برقی ( بتونیر برقی) : در اکثر میکسرهای برقی از سه نوع موتور چینی، موتوژن و برندهای دیگر الکتروموتور استفاده می شود. میکسرهای برقی موجود در بازار دارای قیمت پایین تری نسبت به میکسرهای بنزینی و دیزلی می باشند. در ساخت میکسرهای برقی از الکتروموتورهای تک فاز و سه فاز استفاده می کنند. باید دقت داشت که عوامل مختلفی مانند نوع و قدرت موتور تاثیر مهمی بر قیمت بتونیر برقی دارند. از بهترین موتورهای برقی موجود در بازار می توان به موتورهای برقی موتوژن اشاره کرد که رقابت زیادی با محصولات خارجی دارند.
میکسر سیمان با موتور بنزینی ( بتونیر بنزینی) : در ساختار این نوع میکسر از موتورهای بنزینی با قدرت بالا و کارکرد مطمئن استفاده می شود. کلیه موتورهای بنزینی دارای ساختار مشخصی هستند. میکسرهای بنزینی موجود در بازار عمدتا دارای برندهای مختلفی می باشند. از برندهای متنوع بتونیر بنزینی موجود در بازار می توان به میکسر بتن بنزینی روبین، هوندا، راتو و ... اشاره کرد. در بازار ایران برندهای روبین و هوندا به دلیل کارکرد مطلوب، قدرت کافی و شبکه توزیع قطعات یدکی گسترده جزو بهترین موتورهای بنزینی محسوب می شوند. نوع موتور بنزینی تاثیر مستقیمی بر قیمت میکسر بتن دارد لذا سعی کنید خرید خود را از برندهای معتبر انجام دهید.
میکسر سیمان با موتور دیزلی ( بتونیر دیزلی) : در ساختمان این نوع مخلوط کن از موتورهای دیزلی استفاده می شود. با توجه به اینکه موتورهای دیزلی در حجم برابر، توانایی تولید قدرت های بسیار بیشتری از موتورهای بنزینی را دارند، بنابراین در صورتی که حجم میکسر بتن بسیار زیاد باشد، از بتونیر دیزلی استفاده می گردد. از برندهای معروف مخلوط کن دیزلی می توان به بتونیر دیزلی مارگو، کاما، کوپ، گلد اسپرینگ و ... اشاره کرد.
قیمت مخلوط کن های بتنی دیزلی نسبت به انواع بنزینی و برقی گران تر می باشد. علت این امر هم توانایی تولید قدرت های بسیار زیاد می باشد.
انواع میکسر سیمان از نظر نحوه درگیری موتور با دیگ
امروزه به منظور گردش دیگ های بزرگ و سنگین شده از بتن در حال آماده سازی، از سه طرح استاندار استفاده می شود. این طرح ها که برای درگیری دیگ با موتور به کار می روند، شامل بتونیر دنده دور (دنده کمر)، مخلوط کن بتن با دنده زیر و میکسر سیمان رولیک لاستیک فشرده می شوند.
- بتونیر دنده دور : استفاده از این طرح برای درگیری دیگ با موتور بسیار رایج می باشد. این طرح که در بازار با عنوان خلاطه دنده کمر هم شناخته می شود، یک طرح استاندارد و فراگیر در کلیه میکسرهای بتن می باشد. در این نوع بتونیر، تلاش شده تا مرکزیت نیرو در سطح دیگ جابه جا شود. برای این منظور دور تا دور دیگ را دنده نصب کرده اند تا از طریق درگیری این دنده ها با گیربکس و موتور دستگاه، یک اهرم مجازی به وجود آورند که بتواند دیگ را با قدرت کمتری به گردش درآورد. عیب اصلی این روش، وجود تعداد زیادی دنده است که خرابی یا شکستگی یکی از آن ها می تواند در کارکرد مخلوط کن بتن اختلال ایجاد نماید.
- میکسر سیمان دنده زیر : در اکثر موارد برای حجم های کم 350 و 400 لیتری از این نوع میکسر استفاده می شود. چرا که توانایی تولید قدرت کافی برای چرخاندن مخزن های سنگین را ندارد. در این طرح، در پایین دیگ، یک محور دنده ای وجود دارد که به صورت مستقیم یا از طریق یک زنجیر با محور گیربکس درگیر شده و به این شکل باعث گردش دیگ می شود.
- مخلوط کن بتن رولیک لاستیک فشرده : این دستگاه، جزو میکسرهای بتنی حجیم و سنگین می باشد. حجم این دستگاه بیشتر از 1000 لیتر است که در زمان کار، بسیار سنگین می شود. این طرح برای ساخت مخزن های حجیم در بتونیرها بسیار کارآمد می باشد. در این طرح، دنده ای وجود ندارد بلکه دور تا دور دیگ، از یک رولیک لاستیک فشرده استفاده می شود که شرایط گردش را ایجاد می کند.
مقایسه میکسر سیمان دنده زیر و دنده دور
کارکرد دستگاه میکسر سیمان دنده زیر نسبت به دنده دور نرم تر بوده و در زمان عملیات ساخت بتن، صدای کمتری تولید می کند. جنس دانه های آن فولادی می باشد که این امر موجب افزایش مقاومت دندانه های آن می گردد. در این حالت خطر شکستگی دندانه ها کمتر است. نحوه درگیری دندانه ها در میکسر سیمان دنده زیر طوری است که احتمال شکستگی و دنده خرد کردن در زمان کار نسبت به دنده دور کمتر می شود.
عوامل تاثیرگذار در مدت زمان مخلوط کردن بتن
عوامل متعددی مانند نوع میکسر، اندازه پیمانه، نوع دانه بندی سنگدانه ها، ظرفیت میکسر سیمان، حداکثر اندازه سنگدانه ها، روش مخلوط کردن بتن در هنگام ریختن در میکسر بر زمان مخلوط کردن سیمان تاثیرگذارند.
اجزای تشکیل دهنده میکسر سیمان
1- شاسی میکسر سیمان : جنس این شاسی از فولاد است و دارای استحکام بالایی می باشد. این شاسی طوری طراحی شده تا بتواند دستگاه مخلوط کن بتن را بر سطح زمین نگه دارد و تعادل آن را برقرار نماید.
2- دیگ : این بخش معرف دستگاه میکسر سیمان است و با هدف مخلوط کردن بتن طراحی شده است. دیگ میکسر که با نام جام هم شناخته می شود، با ظرفیت های مختلف در بازار وجود دارد.
3- موتور : بخش اصلی و حیاتی میکسر سیمان می باشد و وظیفه آن تامین قدرت دستگاه است. هر چقدر حجم و ظرفیت دیگ میکسر سیمان بیشتر باشد، نیاز به موتور قویتری است. در میکسرهایی که حجم دیگ کم است، از موتورهای برقی و در میکسرهایی با دیگ های حجیم از موتورهای دیزلی استفاده می شود.
عوامل موثر بر قیمت میکسر سیمان
با دقت در قیمت مخلوط کن بتن به عوامل موثر بر قیمت آن پی می برید. در ادامه به برخی از این عوامل اشاره می کنیم.
1. ظرفیت میکسر بتن
2. نوع موتور
3. نحوه انتقال نیرو از موتور به مخزن دستگاه
4. تجهیزات جابه جایی ( تعداد چرخ ها)
5. ضخامت ورق دیگ
6. روش بارگیری مصالح ( دستی یا هیدرولیک )
روش کار با میکسر سیمان
وظیفه ی بتونیر، مخلوط کردن مواد و جلوگیری از سفت شدن آن ها می باشد. نتیجه این فعالیت، تولید بتنی مرغوب و یکنواخت است. برای استفاده از میکسر سیمان باید اصول کلی را رعایت نمود.
- در ابتدا مقدار کافی آب درون دیگ بریزید. این مقدار باید متناسب با اندازه تعیین شده در دستورالعمل ساخت بتن موردنظر باشد. اگر حجم آب زیاد باشد، باعث رقیق شدن بتن می شود و در صورتی که حجم آب کم باشد، بتن سفت می گردد.
- در مرحله بعد، سیمان، ماسه و افزودنی های خاصی را بر اساس دستورالعمل های مشخص شده به دیگ اضافه می کنید.
- حالا نوبت به روشن کردن دستگاه می رسد. در این مرحله ، آب، سیمان، ماسه و ... برای ساخت بتن با هم مخلوط می شوند.
- در ادامه، گردش دیگ باعث تولید بتن یکنواخت و با کیفیت می شود.
دقت داشته باشید که تمام حجم دیگ را پر نکنید. باید همواره فضایی برای مانور دادن و مخلوط شدن مواد وجود داشته باشد. به طور معمول، دو سوم ظرفیت اسمی جام را از مواد پر می کنند.
پس از انتقال و آماده شدن بتن، دستگاه را خاموش نکنید. لازم است تا دستگاه فعال باشد. این کار مانع از ته نشینی و سفت شدن بتن می گردد. در پایان کار باید تمام تجهیزات را شستشو داد و تمیز کرد. در غیر این صورت، باقی مانده بتن موجب استهلاک دستگاه می شود.
پر کردن بیش از حد دیگ مخلوط کن بتن
در صورتی که کل حجم دیگ میکسر سیمان را از مواد پر کنید، فشار زیادی به موتور دستگاه وارد می شود. در این حالت، احتمال بیرون ریختن مواد وجود دارد. علاوه بر این فضایی برای مانور و مخلوط شدن کامل مواد وجود نخواهد داشت. در نتیجه، پر کردن بیش از حد دیگ باعث استهلاک دستگاه می شود.
انواع خرابی های متداول در میکسر سیمان
1- خرابی در سیستم انتقال نیرو : مشکلاتی که در قسمت های مکانیکی میکسر سیمان ایجاد می شوند به دلیل عدم نظارت دقیق و منظم به وجود می آیند. نمونه هایی از این مشکلات شامل شکستگی و خرد شدن دنده ها می شوند. این حالت بر اثر باقی ماندن بتن سفت شده در لابلای دنده ها اتفاق می افتد.
2- خرابی در مخزن میکسر سیمان : معمولا باعث سوراخ شدن یا ترک برداشتن آن می گردد. این مسئله ناشی از عدم نگهداری اصولی دستگاه است.
3- خرابی در کارکرد گیربکس میکسر سیمان : این مشکل در نتیجه ی نبودن روغن کافی و کار کردن دنده ها در حالت خشک یا عدم آب بندی کاسه نمدها رخ می دهد. در صورتی که گیربکس، روغن کافی در اختیار نداشته باشد، خراب می شود.
4- خرابی موتور : در ساختار میکسر سیمان از الکتروموتور یا موتورهای احتراق داخلی استفاده می شود. در موتورهای الکتریکی عواملی مانند قطع ناگهانی برق، اتصالی در کابل ها، عدم سلامت در بلبرینگ ها و ... می توانند باعث ایجاد خرابی شوند. از عوامل موثر بر خرابی موتورهای احتراق داخلی ( بنزینی، دیزلی و ...) می توان به نبود روغن کافی در مخزن روغن، وجود مشکل در سیستم خنک کننده موتور، نقص در تسمه پروانه یا شکستگی پروانه و ... اشاره کرد.